ၿမန္မာၿပည္ ကက္သလစ္ခရစ္ယာန္သာသနာ၏ ႏွစ္ ၅၀၀ ခရီးစဥ္အား ၿပန္ၾကည့္မိေသာ္

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ရက္ေလာက္က ကၽြန္ေတာ့္ဆီေရာက္လာတဲ့ အီးေမးလ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားထဲမွာ ကၽြန္ေတာ့္အာရုံေတြကုိ ဆြဲယူဖမ္းစားလုိက္သည့္ ေမးလ္တစ္ေဆာင္ကုိ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႕မိလုိက္တယ္။ ဒါနဲ႕ အၿခားေမးလ္ေတြကုိေက်ာ္ၿပီး အဲဒီေမးလ္ကုိသာ ကၽြန္ေတာ္ဖြင့္ၾကည့္လုိက္ပါေတာ့တယ္။ ေမးလ္ကုိ ဖြင့္ၾကည့္လုိက္မွ ေတြ႕လုိက္ရသည့္အေၾကာင္းအရာက စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတာထက္ကုိ ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းၿပီး ႏွလုံးသားကုိ ပီတီေ၀ေစပါေတာ့တယ္။ ထုိအေၾကာင္းအရာက ၿမန္မာၿပည္သုိ႕ ကက္သလစ္သာသနာေတာ္ေရာက္ရွိၿခင္း ႏွစ္ ၅၀၀ ဂ်ဴဗလီႏွစ္ကုိ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၃ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႕မွ စတင္ဖြင့္လစ္ေၾကာင္း ၿမန္မာႏုိင္ငံကက္သလစ္ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ပြဲေတာ္ၿဖစ္ေၿမာက္ေရး ေကာ္မတီဗဟုိရ္ေကာ္မတီအဖြဲ႕၀င္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားက ေၾကၿငာလုိက္ၿခင္းပင္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ထုိေမးလ္ကုိ ဖတ္ေနရင္းပဲ ကၽြန္ေတာ့္အေတြးေတြဟာ ကုိယ္တုိင္သတိမထားလုိက္ခ်ိန္မွာပင္ သမုိင္းေၾကာင္းထဲသုိ႕ အလုိလုိေရာက္ကုန္ၿပီ။

ႏွစ္ငါးရာဂ်ဴဗလီဆုိေတာ့ ေနာက္ေၾကာင္းၿပန္ရမည္ဆုိလွ်င္ ၁၅၁၀ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္ကအၿဖစ္ပ်က္ေတြကစၿပီး ၿပန္ၾကည့္ရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္လည္း ကၽြန္ေတာ့္အာရုံကုိ ဖမ္းစားသည့္အရာ ေနာက္တစ္ခုက ၁၂၈၇ ခုႏွစ္၀န္းက်င္က ပုဂံၿမိဳ႕ေတာ္၏ေနရာအခ်ိဳ႕မွာေတြ႕ရွိရသည့္ ဖရက္စကုိကားတုိင္ေတာ္မ်ား၊ လာတင္ဘာသာ၊ ႏွင့္ ဂရိဘာသာစကားတုိ႕ၿဖင့္ ေရးသားထားသည့္ စာလုံးမ်ားပင္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သမိုင္းရွင္ေတြက ၿမန္မာၿပည္ခရစ္ယာန္သာသနာကုိ ၁၂၈၇ ခုႏွစ္ကပင္ စတင္သည္ဟု သုံးသပ္ၾကပါတယ္။ သုိ႕ေပမယ့္လည္း ဒီသမုိင္းဟာ အတိတ္ရဲ႕တေထာင့္တေနရာမွာ ၿပတ္က်က်န္ရစ္ခဲ့ပါၿပီ။

အခုေတာ့ တကယ့္ကုိထြန္းေတာက္လာခဲ့သည့္ သမုိင္းတစ္ခုကုိ ၁၅၁၀ခုႏွစ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး ပုံရိပ္ေတြ ပုံရိပ္ေတြကုိ စုစည္းလုိက္ဦးမယ္။ 

၁၅ရာစုအတြင္း ေပၚတူဂီလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ေရေၾကာင္းလမ္းစူးစမ္းရွာေဖြၿခင္းမ်ား ေအာင္ၿမင္လာခဲ့သည္ႏွင့္ ဆက္စပ္ကာ အေနာက္အိႏၵယရွိ ဂုိးအာကၽြန္းေပၚမွာ ၁၅၁၀ခုႏွစ္တြင္ ေပၚတူဂီ ကုန္သည္မ်ားသည္ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းတည္ေထာင္ကာ ၿမန္မာၿပည္ဘက္သုိ႕လည္း ပဲခူးဘုရင္ႏွင့္မိတ္ေဆြဖြဲ႕ကာ စတင္ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကတယ္။ ေပၚတူဂီကုန္သည္မ်ား ေရာက္ၿဖစ္ခဲ့သည့္ ၿမန္မာၿပည္ေနရာအခ်ိဳ႕မွာ ၿမိတ္၊ ထား၀ယ္၊ သံလ်င္၊ ႏွင့္စစ္ေတြၿမိဳ႕မ်ား ၿဖစ္ၾကသည္ဟု သမုိင္း၌ေတြ႕ရပါတယ္။ ထုိေပၚတူဂီ ကုန္သည္ၾကီးမ်ားႏွင့္အတူ ၎တုိ႕၏၀ိညာဥ္ေရးလမ္းညႊန္မ်ားအၿဖစ္ ကက္သလစ္ခရစ္ယာန္ သာသနာၿပဳ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားလည္း လုိက္ပါလာခဲ့ၾကတယ္။

သမုိင္းစာမ်က္ႏွာရဲ႕ ၁၅၅၆ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဘုရင့္ေနာင္မင္းအား ခစားေနၾကသည့္ ေပၚတူဂီစစ္သားမ်ား တစ္ေထာင္ရွိသည္ဟု သိရတယ္။ ထုိ႕အၿပင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း၏ သမုိင္းစာမ်က္ႏွာမွာေတာ့ ႏုိင္ငံငယ္ေလးမ်ားကုိ စတင္စုစည္းခ်ိန္ ေပၚတူဂီစစ္သားမ်ား ငါးေထာင္ မင္းမႈ႕ထမ္းေနၿပီး သူတုိ႕အား ကိုယ္ပုိင္၀တ္ၿပဳကုိးကြယ္ႏုိင္ရန္ ဘုရားေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းပင္ ေဆာက္ခြင့္ၿပဳထားေၾကာင္း ေတြ႕မိပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႕ ၾသဂက္စတင္းဂုိဏ္း၀င္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဆာဗတ္စတီးယမ္းဟာ ရခုိင္ၿပည္နယ္၌၎၊ စစ္ေတြႏွင့္ မုတၱမမွာလည္း အၿခားၾသဂက္စတင္းဂုိဏ္း၀င္ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားရွိေနၾကၿပီး၊ ပဲခူးမွာေတာ့ ဖရန္စစၥကန္ႏွင့္ ဒုိမီနီကန္အသင္းဂုိဏ္း၀င္ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား၊ တက္တင္းစ္အသင္းဂုိဏ္း၀င္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးအခ်ိဳ႕လည္း ရခုိင္ႏွင့္ ပဲခူးမွာရွိေနၾကေၾကာင္း ၁၇ ရာစုသမုိင္းက ေဖာ္ၿပထားၿပန္တယ္။

သမိုင္းတဆစ္ခ်ိဳးတာက ဘားနဘုိက္အသင္းဂုိဏ္း၀င္ သာသနာၿပဳၾကီးမ်ားေပါ့။ တရုတ္ၿပည္ၾကီးကုိ သာသနာၿပဳဖုိ႕ ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီးကေလးမင္း (၁၁)က ေစလႊတ္ရာလမ္းမွာ ၿမန္မာၿပည္ကုိ သူတုိ႕၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္။ အခ်ိန္ကာလၿဖင့္ေၿပာရရင္ေတာ့ ၁၇၁၉ခုႏွစ္ပါ။ ၿမန္မာၿပည္မွာ တမန္ေတာ္ဆုိင္ရာသာသနာငယ္အၿဖစ္ တည္ေထာင္ကာ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဂါလီဇီယားအား ၿမန္မာႏုိင္ငံ သာသနာငယ္၏ ပထမဆုံး ကုိယ္စားလွယ္ေတာ္အၿဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့တယ္။ ဘားနဘုိက္အသင္းဂုိဏ္း၀င္ သာသနာၿပဳမ်ားဟာ ၁၇၄၃ခုႏွစ္မွာ ပထမအုပ္စုအၿဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၇၅၄ခုႏွစ္မွာ ဒုတိယ အုပ္စုအၿဖစ္လည္ေကာင္း၊ ၁၇၆၀ခုႏွစ္မွာ တတိယအုပ္စုအၿဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၇၆၇ခုႏွစ္မွာ စတုတၳ အုပ္စုအၿဖစ္လည္းေကာင္း ခရစ္ေတာ္၏သတင္းေကာင္းမ်ိဳးေစ့ ၾကဲဖုိ႕၊ ပ်ိဳးေထာင္ဖုိ႕အတြက္ စိတ္အားထက္သန္စြာ ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကတယ္။ ဆရာေတာ္ မြန္ေတဂါဇာဟာ အင္း၀ဆရာေတာ္အၿဖစ္ ခန္႕အပ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

သမုိင္းကုိ ေနာက္တဆစ္ခ်ိဳးသူမ်ားကေတာ့ ၾသဘလိပ္အသင္းဂုိဏ္း၀င္ သာသနာၿပဳၾကီးမ်ားပင္ ၿဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ယခင္ ဘားနဘုိက္တုိ႕အစား ၿမန္မာၿပည္ကုိ ၁၈၃၀ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိလာၿပီး အင္း၀ေဒသရွိ ယုံၾကည္ၿခင္းကုိ ၿပန္လည္အသက္သြင္းေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အင္း၀ေဒသတြင္ ေရွးေဟာင္းကက္သလစ္ရြာၾကီးမ်ား (သုိ႕) ဘုရင္ဂ်ီရြာၾကီးမ်ားၿဖစ္ၾကသည့္ မုံလွ၊ ခ်မ္းသာရြာ၊ ေခ်ာင္းဦး၊ ေခ်ာင္းရုိး၊ အမရာပူရ၊ နဘက္ရြာၾကီးမ်ားဟာ ၎သာသနာၿပဳၾကီးမ်ား၏ အနီးကပ္လမ္းညႊန္မႈ႕ကုိ ရယူႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿမန္မာတုိင္းရင္းသားမ်ားထဲမွ ပထမဆုံးေက်ာင္းသားအၿဖစ္ ငဦးအား Propaganda ေကာလိပ္မွာ စာေပေလ့လာဆည္းပူးရန္အတြက္ ဆရာေတာ္ၾကီး ဖရက္ထရစ္က အီတလီသုိ႕ေခၚေဆာင္သြားခဲ့တယ္။ ထုိေနာက္ ငဦးဟာ ရဟန္းသိကၡာခံယူ၍ ဘုန္းေတာ္ၾကီးတစ္ပါးၿဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ ေစရတၱီလက္ထက္တြင္ စိန္ဂ်ိဴးဇက္သီလွရွင္မ်ားကုိ ၿမန္မာၿပည္သုိ႕ေခၚေဆာင္လာခဲ့ပါတယ္။

၁၈၅၂ခုႏွစ္ ၿမန္မာ-အဂၤလုိစစ္ပြဲစတင္တဲ့အခါ ၾသဘလိပ္သာသနာၿပဳၾကီးမ်ားအတြက္ အခက္ခဲမ်ား ၿဖစ္ေပၚလာေသာေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ ဘာလ္မား၏ အစီစဥ္အရ ၿမန္မာၿပည္သာသနာၿပဳၿခင္းအား ပဲရစ္အဖြဲ႕အစည္း၏ႏုိင္ငံၿခားသာသနာၿပဳၿခင္း အဖြဲ႕အား အပ္ႏွံခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ထုိေၾကာင့္ ၿမန္မာၿပည္ သာသနာအတြက္ သမုိင္းေနာက္တဆစ္ခ်ိဳးေကြ႕ရေပဦးမယ္။ ထုိသမုိင္းစာမ်က္ႏွာမွာေတာ့ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ၌သာမကဘဲ အသိပညာအတတ္ပညာတုိ႕၌ပါ အစြမ္းထက္ၿမက္၍ ၾသဇာလႊမ္းမုိးမႈ႕ရွိေသာ ဆရာေတာ္ၾကီး ေပါလ္ဘီဂါန္ဒက္ကုိ ေတြ႕ၿမင္ရပါဦးမယ္။ ဆရာေတာ္ၾကီးဟာ ၿမန္မာၿပည္အတြက္ ဒ႑ာရီတစ္ပုဒ္တြင္ခဲ့သည္အထိ လႊမ္းမုိးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိေခတ္ကာလမွာပင္ ၿမန္မာၿပည္၌ ရန္ကုန္သာသနာ၊ မႏၱေလးသာသနာႏွင့္ ေတာင္ငူသာသနာတုိ႕တည္ေထာင္ၿပီးခဲ့ပါတယ္။

၁၉၃၉ -၁၉၄၅ခုႏွစ္အတြင္း ၿဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးဟာ ၿမန္မာၿပည္ကုိလည္း မ်က္ႏွာသာမေပးခဲ့ပါ။ ၾကီးမားသည့္ပ်က္စီးၿခင္းမ်ားကုိ သယ္ေဆာင္လာခဲ့၍ ဘုရားေက်ာင္းၾကီးမ်ား ဗုံးဒဏ္ႏွင့္အတူ ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။ ႏုိင္ငံၿခားသားဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကုိ ႏုိင္ငံမွႏွင္ထုတ္ထြက္ေၿပးေစခဲ့တယ္။ လူေပါင္းမ်ားစြာဟာ ေ၀းရပ္အရာေတြဆီ ေၿပးလႊားတိမ္းေရွာင္ေနခဲ့ရတယ္။ အဲဒီမွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား၊ သီလွရွင္စစၥတာမ်ားႏွင့္ လူေပါင္းမ်ားစြာဟာ ရက္စက္စြာအသတ္ခံခဲ့ၾကရတယ္။ ၁၉၄၅ခုႏွစ္၊ ကမၻာစစ္ၾကီး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားခဲ့ၿပီ။ သုိ႕ေပမယ့္လည္း ၿမန္မာၿပည္မွာေတာ့ ဘုရားေက်ာင္းၾကီးမ်ား ၿပန္လည္ေဆာက္တည္ဖုိ႕၊ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ၿပန္လည္တည္ေထာင္ဖုိ႕၊ သာသနာနယ္မ်ား ၿပန္လည္တည္ေထာင္ဖုိ႕ေတာ့ လုံး၀ ခက္ခဲသြားခဲ့ေလၿပီ။

ၿပန္လည္ၿပဳၿပင္မြမ္းမံကာလ၊ ၁၉၅၅ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁ရက္ေန႕တြင္ ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီး၏ကုိယ္စားလွယ္ ဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ၾကီးမာတင္ (SVD) လက္ေအာက္၌ ရန္ကုန္ဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာႏွင့္ မႏၱေလးဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာနယ္တုိ႕ကုိ တည္ေထာင္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ေတာင္ငူ၊ ပုသိမ္ႏွင့္ စစ္ေတြတုိ႕အား ရန္ကုန္ဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာ၏လက္ေအာက္တြင္ ထားရွိခဲ့ပါတယ္။ ထုိႏွစ္မတုိင္ခင္ ၁၉၅၄ခုႏွစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဂ်ိဳးဇက္ဦး၀င္းသည္လည္း ပထမဆုံးေဒသခံဆရာေတာ္အၿဖစ္ တင္ေၿမွာက္ခံခဲ့ရၿပီး မႏၱေလးဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာ၏ လက္ေထာက္ဆရာေတာ္အၿဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိေနာက္ ၁၉၅၅ခုႏွစ္မွာလည္း ပုသိမ္ဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေဂ်ာ့ခ္ဦးေက်ာ္အား တင္ေၿမွာက္ခံအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိအခ်ိန္မွာပဲ စေလးရွင္းအသင္းဂုိဏ္းမွ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားလည္း ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ေရာက္ရွိေနၿပီး မႏၱေလးၿမိဳ႕ရွိ စိန္ဂ်ိဳးဇက္သာသနာႏွင့္ မိဘမဲ့ေက်ာင္းအား တာ၀န္ယူခဲ့ၾကပါတယ္။ တာ၀န္ေပးအပ္ခံခဲ့ရသည့္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမွာ ဖာသာရ္လူး၀စ္ လဖုန္းၿဖစ္၍ သူ႕အမည္အား အစြဲၿပဳကာ ယေန႕ထုိအရပ္ကုိ လဖုန္းရပ္၊ လဖုန္းေက်ာင္းဟု အမည္တြင္ေနၿပီ။ ထုိ႕အၿပင္ စေလးရွင္းဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားသည္ ရန္ကုန္သကၤန္းကၽြန္းတြင္လည္း တမန္ေတာ္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ တႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ကုိယ္ေတာ္ၿမတ္ညီလာခံၾကီးႏွင့္အတူ ဆရာေတာ္ၾကီးေပါလ္ ဘီဂန္ဒက္၏ ေရာက္ရွိၿခင္း ႏွစ္ တစ္ရာၿပည့္အထိမ္းမွတ္က်င္းပခ်ိန္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဘုံေဘဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ၾကီး ဂါဆီးယပ္စ္သည္ ကုိယ္ေတာ္ၿမတ္ညီလာခံၾကီးအတြက္ ပုပ္ရဟန္းမင္း၏ကုိယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးအၿဖစ္ ၾကြေရာက္ခ်ီးၿမွင့္ခဲ့ၿပီး တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၿမန္မာၿပည္၏ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား၊ ဘာသာေရးအသင္းဂုိဏ္း၀င္မ်ားႏွင့္ လူမ်ားစြာတုိ႕ေရွ႕မွာပဲ ကက္သလစ္ေမဂ်ာ ရဟန္းၿဖစ္သင္ေက်ာင္းၾကီးအား အုပ္ၿမစ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ထုိေနာက္ အေမရိကမွ ေဂ်းဇူးရစ္အသင္း၀င္ စာခ်ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား ေရာက္ရွိလာ၍ တႏုိင္ငံလုံးေပါင္းမွ ေက်ာင္းသား ၈ ဦးၿဖစ္ အတန္းမ်ားကုိစတင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ငူဂုိဏ္းအုပ္သာသနာကုိ တည္ေထာင္ၿပီး ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဆာဗတ္ဆီးယမ္း ဦးေရႊအား ၎၏ဂုိဏ္းအုပ္သာသနာအၿဖစ္ တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၆ခုႏွစ္တြင္မူ ရန္ကုန္ဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာအတြက္ လက္ေထာက္ဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဂါၿဗီအဲလ္ သုိေဟးမန္ဂါဘီအား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၆၆ခုႏွစ္မွာေတာ့ သမုိင္းစာမ်က္ႏွာတစ္ခု ထင္းထင္းၾကီးဖြင့္ရေပဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။ (ဇန္န၀ါရီ ၄၊ ၁၉၄၈) လြတ္လပ္ေရးမတုိင္ခင္ ၿမန္မာၿပည္တြင္းသုိ႕ေရာက္ရွိလာၾကသည့္ ႏိုင္ငံၿခားသား သာသနာၿပဳမ်ားအားလုံးထဲမွ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားအား တုိက္ရုိက္တာ၀န္ယူမထားသူအားလုံး ႏိုင္ငံမွထြက္ေပးရပါတယ္။ ထုိအခ်ိန္ကစၿပီး လမ္းမေလွ်ာက္တတ္ ေလွ်ာက္တတ္အရြယ္ ကေလးငယ္လုိ ႏုငယ္ေသးသည့္ ေဒသခံဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားႏွင့္ အသင္းဂုိဏ္း၀င္တုိ႕ဟာ ၿမန္မာၿပည္အသင္းေတာ္ၾကီးကုိ ပုခုံးေၿပာင္းထမ္းယူရပါေတာ့တယ္။ ထုိအခ်ိန္၌ ၿမန္မာၿပည္တြင္ ဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာၾကီး ႏွစ္ခု၊ လက္ေအာက္ခံ ဂုိဏ္းအုပ္သာသနာ ေၿခာက္ခုရွိၿပီး ရဟန္းေတာ္ ၁၂၀ပါးႏွင့္ ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္ သုံးသိန္းငါးေသာင္းရွိသည္ဟု သိရပါတယ္။

ကုိယ့္ေၿခေထာက္ေပၚကုိယ္ရပ္တည္ၿပီး က်ိဳးစားလာခဲ့ရေသာ အသင္းေတာ္ငယ္ေလးသည္ တေန႕တၿခားတုိးပြား တုိးတက္လာၿပီး ဘုရားသခင္၏ကူညီေစာင့္မမႈ႕တုိ႕ေအာက္မွာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွစၿပီး ေဒသခံဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား ဆရာေတာ္သိကၡာတင္ေၿမွာက္ခံရကာ ေဒသခံဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ေပၚထြန္းလာခဲ့ပါတယ္။ ေနေရာင္ခ်ီ ထြန္းလင္းစၿပဳလာခဲ့ပါၿပီ။ ဘုန္းေတာ္ၾကီး မာတီးယပ္စ္ ဦးေရႊသည္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႕တြင္ လက္ေထာက္ဆရာေတာ္အၿဖစ္ တင္ေၿမွာက္ခံခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႕မွာေတာ့ ဆရာေတာ္ ေဂ်ဘီ ဂုိဘာတုိ၏ေနရာတြင္ အစားထုိးလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁၇ ရက္ေန႕မွာေတာ့ သူဟာ ဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ၾကီးအၿဖစ္ တင္ေၿမွာက္ခံခဲ့ရပါေတာ့တယ္။

၁၉၈၅ခုႏွစ္၊ ၿပည္သာသနာမွာေတာ့ ဆရာေတာ္ဂေရေဂၚရီ တုိက္ေမာင္အား တမန္ေတာ္ေရးရာစီမံခန္႕ခြဲ ၾကီးၾကပ္သူအၿဖစ္ ခန္႕အပ္ကာ ဆရာေတာ္ ဂ်ိဳးဇက္ ဦးေသာင္းေရႊကုိ ကူညီေစခဲ့ပါတယ္။ ထုိႏွစ္ထဲမွာပဲ ေတာင္ငူသာသနာ၌ ဆရာေတာ္ ဆာဗက္စီးယမ္းေရႊ၏ေနရာအား ဆရာေတာ္ အီဇက္ Danu ဆက္ခံခဲ့ၿပီး ပုသိမ္သာသနာ၌လည္း ဆရာေတာ္ ဂ်ိဳးဇက္ Mahn Erie ေနရာအား ဆရာေတာ္ V. Sequeira က ဆက္ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာေတာ္ေယ်မြန္ ေစာဖုိးရယ္သည္လည္း ရန္ကုန္ဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာ၏ လက္ေထာက္ဆရာေတာ္အၿဖစ္ ခန္႕အပ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္ၾကီးဂုိဏ္းအုပ္သာသနာမွ ေနာက္ထပ္ ဂိုဏ္းအုပ္သာသနာတစ္ခုကုိ လြိဳင္ေကာ္အမည္ခံၿဖင့္ ေမြးဖြားေပးခဲ့ၿပီး ဆရာေတာ္ ဆုိေတးရုိဖာေမာအား ၎၏ပထမဆုံးဆရာေတာ္အၿဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိႏွစ္ထဲမွာပဲ ပုသိမ္သာသနာ၌ ဆရာေတာ္ V. Sequeira ေနရာမွာ ဆရာေတာ္ ဂၽြန္ဂါၿဗီအဲလ္ တက္လာခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၁ခုႏွစ္မွာေတာ့ မႏၱေလးဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာမွ ခ်င္းၿပည္နယ္အတြက္ ဟားခါးသာသနာဟူ၍  ဂုိဏ္းအုပ္သာသနာတစ္ခုကုိ ထပ္မံေမြးဖြားေပးခဲ့ၿပီး ၎၏ပထမဆုံးဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ နီေကာလပ္စ္ မာန္းထန္အား ခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာလည္း ရန္ကုန္ဂိုဏ္းခ်ဳပ္သာသနာမွ ေမာ္လၿမိဳင္သာသာဟူ၍ ေနာက္ထပ္ဂုိဏ္းအုပ္သာသနာတစ္ခုကုိ ေမြးဖြားေပးခဲ့ၿပီး ၎၏ပထမဆုံးဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ ေယ်မြန္ေစာဖုိးရယ္ကုိ လႊဲေၿပာင္းခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၿမစ္ၾကီးနားသာသနာတြင္ ဆရာေတာ္ဖီးလစ္ Lasap Za Hawng အား လက္ေထာက္ဆရာေတာ္အၿဖစ္ တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဆရာေတာ္ခ်ားလ္ ဦးဘုိ (SDB)သည္ ပုသိမ္သာသနာ၏ဆရာေတာ္ၿဖစ္လာၿပီး ဆရာေတာ္ ဖီးလစ္ Lasap Za Hawngသည္ လာရႈိးသာသနာ၏ ဆရာေတာ္ၿဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ က်ိဳင္းတုံသာသနာ၏ အကူဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ပီတာလူး၀စ္ ကာခူအား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆရာေတာ္ အာၿဗရာဟံသန္းသည္ ၎သာသနာ၏ဆရာေတာ္အၿဖစ္ ၂၀၀၂ခုႏွစ္မွာ ဆက္ခံခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၁ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ၾကီးသာသနာ၏ အကူဆရာေတေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ပီတာလွအား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၂ခုႏွစ္တြင္ ၿမစ္ၾကီးနားသာသနာ၏ အကူဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ ဖရန္စစ္ေဒါ့တန္အား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၃ခုႏွစ္မွာေတာ့ ပုသိမ္သာသနာ၏ အကူဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ ဂၽြန္မာန္ေဆးဟွီအား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ၾကီးဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာမွ ဖယ္ခုံဂုိဏ္းအုပ္သာသနာတစ္ခုကုိ ေမြးဖြားေပးခဲ့ၿပီး ၎သာသနာ၏ပထမဆုံးဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ပီတာလွအား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ဟားခါးသာသနာ၏အကူဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး Felix Lian Khen Thang အား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိႏွစ္တည္းမွာပဲ ၿမစ္ၾကီးနားဂုိဏ္းအုပ္သာသနာမွ ဗန္ေမာ္ဂုိဏ္းအုပ္ သာသနာငယ္တစ္ခုကုိ ထပ္မံေမြးဖြားေပးခဲ့ပါတယ္။ ထုိေနာက္ ၎၏ပထမဆုံးဆရာေတာ္အၿဖစ္ ဆရာေတာ္ ေယ်မြန္စြန္လပ္ဂန္အား တင္ေၿမွာက္ခဲ့ပါတယ္။

ယခုလက္ရွိကာလတြင္ ၿမန္မာၿပည္ကက္သလစ္သာသနာ၌ ဂုိဏ္းခ်ဳပ္သာသနာၾကီး သုံးခုႏွင့္ ဂုိဏ္းအုပ္သာသနာ ၁၁ ခုရွိေနပါၿပီ။ ဆရာေတာ္ ၁၅ ပါး၊ ဘုန္းေတာ္ၾကီးႏွင့္ ဘာသာေရးအသင္းဂုိဏ္း၀င္ ၃၃၃ပါး၊ ဘာသာေရးအသင္းဂုိဏ္း၀င္အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၁၉၅၈ တုိ႕ၿဖင့္ သခင္ခရစ္ေတာ္၏ စပ်စ္ဥယာဥ္ေတာ္ၾကီးမ်ား မေမာမပန္း ဆက္ကပ္လုပ္ေဆာင္ေနၾကတာကုိ ရင္ထဲပီတိေ၀စြာ ေတြ႕ရွိႏုိင္ပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀အတြင္း ၿမန္မာၿပည္အသင္းေတာ္မွာ အၾကိမ္ၾကိမ္လွဲက်သည့္တုိင္ေအာင္ ဘုရားသခင္၏ စာင္မမႈ႕ေအာက္မွာ ခြန္အား၊ ဇြဲလုံလတုိ႕ၿဖင့္ ေရွးဦးဘုိးေဘးတုိ႕၏ ၾကဲခဲ့ေသာ ခရစ္ေတာ္ေပးခဲ့သည့္ ေကာင္းကင္ႏုိင္ငံေတာ္ သတင္းေကာင္း - ယုံၾကည္ၿခင္းမ်ိဳးေစ့ငယ္အား သာသနာၿပဳၾကီးမ်ားအစဥ္အဆက္ လက္ဆင့္ကမ္း ပုခုံးေၿပာင္းထမ္းယူၿပီး ဤစပ်စ္ဥယာဥ္ၾကီးအား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ လုပ္အားေပးရင္း ယေန႕ ႏွစ္ ၅၀၀ၿပည့္ဂ်ဴဗလီႏွစ္ၾကီးအၿဖစ္ ထုိက္တန္စြာ ဂုဏ္ယူက်င္းပႏုိင္ပါၿပီ။ ဤဂ်ဴဗလီႏွစ္ၾကီးအတြင္း ေက်းဇူးေတာ္ခ်ီးမြမ္းၿခင္း မစၧားတရားေတာ္မ်ား၊ ၿပန္လည္သင့္ၿမတ္ၿခင္း အခမ္းအနားမ်ား၊ သာသနာ့သမုိင္းအေၾကာင္း ေဟာေၿပာၿခင္းႏွင့္ သမၼာက်မ္းသာေလ့လာ ေ၀မွ်ၿခင္းမ်ားၿပဳလုပ္ၾကရန္အတြက္ ၿမန္မာၿပည္ကက္သလစ္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ တုိက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ထားပါတယ္။ ထုိမွတဆင့္ ေနာက္ဂ်ဴဗလီႏွစ္မ်ားသုိ႕ ဤအသင္းေတာ္ၾကီးသည္ ခြန္အားေက်းဇူးေတာ္မ်ားၿဖင့္ ခ်ီတက္ပါဦးမယ္။ ဘုရားသခင္၏ နာမေတာ္အား ေနရာအရပ္ရပ္၌ ခ်ီးမြမ္းၿခင္းရွိပါေစေသာိ။ အာမင္။

မေနာေအာင္